Wyzwania Unii Europejskiej w dziedzinie sztucznej inteligencji
Unia Europejska zdaje sobie sprawę z technologicznej przepaści, jaka dzieli ją od Stanów Zjednoczonych i Chin w obszarze sztucznej inteligencji. W odpowiedzi na te wyzwania, Komisja Europejska uruchomiła program wspierający budowę i rozwój superkomputerów, które mają służyć AI. W ramach tego projektu kraje członkowskie mogą otrzymać nawet 200 mln euro na budowę nowych superkomputerów oraz po 15 mln euro na rozwój istniejących jednostek. Program ten stanowi ważny krok w kierunku zwiększenia europejskiej konkurencyjności w sektorze nowych technologii.
Polska nie skorzysta z unijnych funduszy
Niestety, Polska nie skorzysta z tej oferty. Aby uzyskać dofinansowanie, konieczne jest posiadanie własnego wkładu finansowego w wysokości co najmniej 200 mln euro, co w polskich realiach budżetowych jest obecnie nieosiągalne. W efekcie, kraj nie złoży wniosku o fundusze, mimo że środki te mogłyby znacząco wpłynąć na rozwój polskiej infrastruktury obliczeniowej. Polska nie miała zaplanowanych takich wydatków ani w tegorocznym, ani przyszłorocznym budżecie, co uniemożliwia ubieganie się o wsparcie.
Brak długofalowej strategii rozwoju AI w Polsce
Brak aplikacji o fundusze na superkomputer nie jest jedynym problemem. Wskazuje się, że w Polsce brakuje jasnej i długofalowej strategii rozwoju w obszarze sztucznej inteligencji. Unijne projekty, jak program Fabryki AI, opierają się na wcześniejszych, szczegółowych planach rozwoju, które kraje członkowskie przedstawiają. Polska, nie mając zdefiniowanych kluczowych kierunków rozwoju AI, nie jest w stanie skutecznie lobbować na rzecz swoich projektów.
Brak środków na rozwój polskich centrów obliczeniowych
Eksperci zauważają, że choć w Polsce istnieją już centra obliczeniowe, które mogłyby skorzystać z takiego dofinansowania, jak Cyfronet AGH, PCSS w Poznaniu, WCSS we Wrocławiu czy ICM Uniwersytetu Warszawskiego, brakuje środków na ich rozwój. Helios, najszybszy superkomputer w Polsce, znajduje się w Cyfronecie AGH, jednak inne ośrodki, takie jak ICM, również wymagają modernizacji. Przykładem jest superkomputer Okeanos, który choć został oddany do użytku w 2016 roku, w obszarze sztucznej inteligencji uznawany jest już za przestarzały, ponieważ technologie AI starzeją się bardzo szybko, a sprzęt wymaga regularnych unowocześnień.
Problemy instytucji naukowych
Problem ten jest szczególnie dotkliwy w przypadku polskich instytucji naukowych, które mimo posiadania odpowiedniej infrastruktury, nie mają możliwości jej rozbudowy. Ośrodki te, choć dysponują zaawansowanym sprzętem, jak wspomniany Helios, nie są w stanie w pełni wykorzystać swojego potencjału z powodu braku dodatkowych środków finansowych na modernizację.
Potencjalne konsekwencje dla Polski
Z drugiej strony, sytuacja ta może skutkować opóźnieniem Polski w rozwoju nowoczesnych technologii. Bez odpowiednich inwestycji w infrastrukturę obliczeniową, kraj może zostać w tyle za innymi członkami Unii Europejskiej, którzy z powodzeniem aplikują o unijne fundusze i rozwijają swoje zasoby AI. Polska potrzebuje nie tylko planów rozwoju, ale i strategii, które pozwolą na aktywne uczestnictwo w takich inicjatywach.