Kraków na mapie sztucznej inteligencji
Uniwersytet Jagielloński uruchomił w październiku 2025 roku Jagiellońskie Centrum Sztucznej Inteligencji (JCAI), które ma zintegrować badania naukowe, edukację i współpracę z biznesem. Nowa jednostka stanowi odpowiedź na niski poziom adopcji AI w Polsce – zaledwie 5,9% firm korzysta z narzędzi sztucznej inteligencji. Celem centrum jest stworzenie przestrzeni, w której nauka spotyka się z praktyką i innowacją.
Filary działania JCAI
Centrum planuje rozwijać badania podstawowe i stosowane, a także współpracę z sektorem biznesu, który może finansować doktorantów i zespoły badawcze. JCAI chce też wspierać edukację i rozwój kompetencji AI, tworząc nowe kierunki studiów i kursy. W planach znajduje się również wdrażanie narzędzi AI w administracji UJ oraz projekty łączące technologię z kulturą, jak rekonstrukcja dzieł sztuki z pomocą algorytmów.
Przykłady projektów i współpracy
Wśród pierwszych projektów znajduje się system diagnostyczny wspierający wykrywanie sepsy i dobór antybiotykoterapii. UJ współpracuje także z firmą Ardigen, wykorzystującą sztuczną inteligencję do odkrywania leków. Takie inicjatywy mają pomóc w zbliżeniu świata nauki i przemysłu oraz pokazać praktyczną wartość AI w życiu codziennym i medycynie.
Wyzwania organizacyjne i technologiczne
Największym wyzwaniem dla centrum jest konkurencja o specjalistów i zapewnienie atrakcyjnych warunków zatrudnienia. Kolejnym aspektem jest infrastruktura obliczeniowa – projekty z zakresu uczenia głębokiego wymagają potężnych zasobów GPU i TPU. Finansowanie opiera się na budżecie uczelni, ale planowane są granty krajowe i europejskie. Obecnie JCAI działa bez dedykowanego budynku, z planem przeniesienia do kampusu na Ruczaju.
AI w Polsce – szanse i luka rozwojowa
Polska wciąż pozostaje w ogonie Europy pod względem wykorzystania sztucznej inteligencji. Inicjatywy akademickie, takie jak JCAI, mogą odegrać kluczową rolę w transferze wiedzy i budowaniu kultury technologicznej. Edukacja w zakresie AI jest niezbędna, aby zwiększyć zaufanie przedsiębiorców i wzmocnić współpracę między uczelniami a sektorem prywatnym.
Krakowski ekosystem sztucznej inteligencji
Oprócz JCAI w Krakowie rozwijane są inne inicjatywy, jak AI Factory przy AGH (Cyfronet) czy projekty ARTIQ finansowane przez NCBR. Na UJ od lat działa Zakład Humanocentrycznej Sztucznej Inteligencji oraz laboratorium JAHCAI, co tworzy solidne zaplecze merytoryczne dla nowych przedsięwzięć badawczych.
Europa i rola akademii w rozwoju AI
W całej Europie trwa dyskusja o tym, jak połączyć potencjał uczelni i sektora prywatnego. JCAI może stać się modelem współpracy, w którym wyniki badań naukowych przekształcają się w realne produkty, rozwiązania medyczne i systemy ochrony dziedzictwa kulturowego. Takie centra są nie tylko przestrzenią eksperymentów, ale również inkubatorem nowych idei i startupów.
Scenariusze sukcesu i potencjalne ryzyka
O sukcesie JCAI zdecyduje jakość kadry naukowej, liczba publikacji, komercjalizacja wyników i skuteczność współpracy z samorządami. Ryzykiem jest nadmierne uzależnienie od grantów, odpływ talentów i ograniczenia sprzętowe. Długofalowy sukces wymaga równowagi między badaniami podstawowymi a wdrożeniami dla społeczeństwa.
Rekomendacje dla przyszłości
Centrum powinno rozwijać międzynarodową sieć partnerstw, tworzyć programy stypendialne i promować osiągnięcia w przestrzeni publicznej. Warto także angażować małe i średnie firmy w projekty pilotażowe, by pokazać praktyczne zastosowania AI. W ten sposób Kraków może stać się jednym z głównych ośrodków rozwoju sztucznej inteligencji w Europie Środkowej.