Stany Zjednoczone zmieniają zasady gry w wyścigu AI
„Winning the Race: America’s AI Action Plan” to dokument opublikowany przez administrację USA w lipcu 2025 roku, który całkowicie przekształca podejście do rozwoju sztucznej inteligencji. Plan ten odrzuca wcześniejsze zasady ostrożnej regulacji i stawia na deregulację, przyspieszenie wdrażania technologii oraz globalną dominację.
Nowe podejście do regulacji jako impuls rozwoju
Plan zakłada wstrzymywanie funduszy federalnych dla stanów wprowadzających własne przepisy ograniczające rozwój AI, a Federalna Komisja Handlu (FTC) ma zrezygnować z interpretacji prawa, które mogą hamować innowacje. Zniesienie odpowiedzialności prawnej modeli AI ma umożliwić firmom technologicznym większą swobodę działania.
Infrastruktura jako fundament ekspansji technologicznej
Stany Zjednoczone planują intensywny rozwój infrastruktury AI, w tym budowę nowych centrów danych i fabryk chipów. W tym celu mają zostać uchylone przeszkody środowiskowe, udostępnione grunty federalne oraz uproszczone procedury administracyjne. Taki model ma przyciągnąć inwestycje z powrotem do USA, kosztem bardziej uregulowanych rynków europejskich.
Technologia jako narzędzie wpływu międzynarodowego
Plan zakłada eksportowanie tzw. amerykańskiego stacka AI – czyli pełnego pakietu od chipów po modele językowe – do krajów sojuszniczych. Cel to stworzenie sieci zależności technologicznych, podobnej do tej z czasów powojennego Planu Marshalla.
Walka z „ideologicznym skrzywieniem” w modelach AI
Federalne instytucje mają korzystać wyłącznie z systemów AI, które są „wolne od ideologicznych uprzedzeń” i prezentują „obiektywną prawdę”. To reakcja na medialne kontrowersje, m.in. wokół generowania historycznych obrazów przez Google Gemini. Działania te mogą prowadzić do cenzurowania treści i czyszczenia modeli AI z elementów uznanych za niepożądane politycznie.
Chińska odpowiedź i propozycja międzynarodowego ładu AI
Podczas konferencji WAIC w Szanghaju Chiny zaproponowały utworzenie Światowej Organizacji Współpracy w dziedzinie AI, mającej pełnić funkcję koordynacyjną na wzór ONZ. Choć promowane są wartości takie jak open-source i równość dostępu do danych, inicjatywa ta może również służyć globalnej ekspansji chińskiego modelu AI.
Alternatywna ścieżka: AI jako usługa publiczna
Wielka Brytania ogłosiła partnerstwo z OpenAI, mające na celu wdrażanie AI w sektorze publicznym, w tym w edukacji, administracji i bezpieczeństwie. Choć nie jest to jeszcze formalna umowa, pojawiają się obawy o prywatność danych i uzależnienie od amerykańskich dostawców technologii.
Podział światowego rynku sztucznej inteligencji
Obecna sytuacja prowadzi do trójpodziału modeli AI: amerykańskiego, chińskiego i europejskiego. USA koncentrują się na dominacji rynkowej, Chiny na globalnym wpływie, a Europa balansuje między suwerennością technologiczną a etyką rozwoju. Dla krajów takich jak Polska decyzja o przynależności do któregoś z tych bloków nabiera strategicznego znaczenia.