Nowa inicjatywa technologiczna w Europie Środkowo-Wschodniej
Polska, wspólnie z Estonią, Litwą i Łotwą, złożyła do Komisji Europejskiej wniosek o utworzenie GigaFabryki Sztucznej Inteligencji. Projekt, którego budżet szacowany jest na 3 miliardy euro, przewiduje budowę potężnego centrum obliczeniowego, mającego powstać na terytorium Polski. Liderem przedsięwzięcia jest Polska, reprezentująca regionalne konsorcjum złożone z firm prywatnych oraz instytutów badawczych.
Cel budowy GigaFabryki AI
Planowane centrum ma wspierać rozwój, trenowanie i wdrażanie dużych modeli AI oraz integrować generatywne technologie z procesami administracyjnymi. Inicjatywa zakłada rozwój regionalnych modeli językowych takich jak PLLuM i Bielik, wspierając jednocześnie cyfrową transformację sektora publicznego i prywatnego. Projekt ma istotne znaczenie dla regionu Europy Środkowo-Wschodniej.
Finansowanie i struktura inwestycji
Większość środków – 65% – ma pochodzić od inwestorów prywatnych, w tym funduszy venture capital. Pozostała część budżetu zostanie pokryta przez fundusze unijne w ramach programu InvestAI. Środki mają zostać przeznaczone na budowę infrastruktury oraz uruchomienie centrum, które będzie działało na zasadach komercyjnych z wysokim zwrotem dla inwestorów.
Lokalizacja i infrastruktura
Obecnie rozważanych jest kilka lokalizacji na terenie Polski, które muszą spełniać surowe wymagania dotyczące przepustowości, systemów zasilania i chłodzenia oraz dostępności 100% zielonej energii. Budowa zostanie przeprowadzona etapowo, co umożliwi elastyczne dostosowanie infrastruktury do zmieniających się potrzeb technologicznych.
Znaczenie strategiczne dla regionu
Projekt Baltic AI GigaFactory ma wzmocnić pozycję Polski i krajów bałtyckich w obszarze nowych technologii i bezpieczeństwa cyfrowego. Ministerstwo Cyfryzacji zapewnia, że inwestycja jest zrównoważona i opłacalna zarówno technologicznie, jak i ekonomicznie, a jej realizacja przyniesie długofalowe korzyści całemu regionowi.
Zaangażowani partnerzy komercyjni
W skład konsorcjum wchodzą m.in. Allegro, Beyond.pl, Cloudferro, Orange Polska, Skeleton Technologies, Synerise, Wirtualna Polska oraz inne firmy technologiczne z regionu. Ich wkład kapitałowy i technologiczny ma stanowić trzon realizacji projektu, który będzie także wspierany przez wyspecjalizowane instytucje badawcze.
Współpraca z instytutami naukowymi
Projekt uzyskał wsparcie kluczowych ośrodków naukowych – m.in. Cyfronetu, PCSS, Instytutu IDEAS, NASK PIB oraz uniwersytetów z Rydze, Wilna, Łotwy i Tartu. Ich zaangażowanie pozwoli na prowadzenie badań i rozwój AI na poziomie europejskim, w oparciu o lokalne zasoby intelektualne.
Powiązania z unijnym programem InvestAI
GigaFabryka jest częścią szerszej inicjatywy UE, która przewiduje budowę czterech takich centrów w Europie. Fundusz InvestAI o wartości 20 mld euro ma wspierać niskoemisyjne centra danych połączone z zaawansowanymi jednostkami obliczeniowymi, stanowiąc fundament cyfrowej suwerenności kontynentu.
Integracja z lokalnymi ośrodkami AI
Planowana infrastruktura będzie współdziałać z ośrodkami AI w Krakowie, Poznaniu, Warszawie, Gdańsku, Wrocławiu oraz stolicach krajów bałtyckich. Dzięki temu powstanie spójny, skalowalny ekosystem wspierający innowacje i wdrażanie rozwiązań opartych na sztucznej inteligencji.
Znaczenie geopolityczne inwestycji
Według przedstawicieli rządów Litwy i Polski projekt stanowi wzmocnienie bezpieczeństwa technologicznego i gospodarczego regionu. Ma także istotne znaczenie w kontekście globalnej rywalizacji w dziedzinie AI i cyfrowych technologii przyszłości.
Otwartość na nowych partnerów
Projekt Baltic AI GigaFactory jest otwarty na udział kolejnych państw i firm, co może zwiększyć jego skalę i efektywność. Według wiceministra cyfryzacji, wspólne działania regionu mogą zapewnić Europie Środkowo-Wschodniej trwałą pozycję w globalnym łańcuchu innowacji.